Een frozen shoulder (adhesieve capsulitis) is het resultaat van een ontsteking van het gewrichtskapsel van de schouder. Hierdoor kan er een verdikking en verkleving van het gewrichtskapsel optreden wat tot flink pijnlijke en langdurige klachten kan leiden.
De leeftijd waarop de meeste patiënten met een frozen shoulder worden gezien ligt tussen de 40 en 60 jaar. Verder is bekend dat mensen met diabetes mellitus opvallend veel getroffen worden door de aandoening.
Beschrijving van de aandoening
Het gewrichtskapsel van de schouder verbindt de kom van het schouderblad met de kop van de bovenarm. Het heeft als functie de eindstandige bewegingen in het schoudergewricht op te vangen zodat de schouder niet uit de kom schiet. Bij een frozen shoulder ontstaan er verklevingen en verdikkingen in het gewrichtskapsel waardoor de bewegingen pijnlijk en stijf worden.
Oorzaak en ontstaanswijze
De ontsteking in het gewrichtskapsel die tot een frozen shoulder kan leiden, kan spontaan ontstaan of door een trauma (ongeluk of val). Wanneer de ontsteking spontaan ontstaat noemt men dit een ‘primaire frozen shoulder’. Bij een trauma spreken we van een ‘secundaire frozen shoulder’.
De klachten ontstaan geleidelijk en kunnen maanden tot enkele jaren aanhouden. Uiteindelijk verdwijnen de symptomen langzaam tot de patiënt pijnvrij is. Vaak blijft er een (lichte) bewegingsbeperking over die niet meer herstelt. Ondanks de langdurige aard van de aandoening is deze niet ernstig en zal de patiënt in de meeste gevallen volledig genezen.
Klachten en verschijnselen: symptomen
De pijn bevindt zich aan de buitenzijde van de schouder en kan uitstralen over de bovenarm. In ernstige gevallen wordt de pijn zelfs tot in de hand gevoeld. Daarnaast ontstaat een bewegingsbeperking. Vooral het naar buiten draaien en het heffen van de arm worden vermeden vanwege de pijn. Snelle en onverwachte bewegingen van de arm kunnen hevige pijn geven.
Men onderscheidt drie fasen waarin de aandoening verloopt: Een ‘freezing’ (bevriezende) fase, een ‘frozen’ (bevroren) fase en een ‘thawing’ (ontdooiende) fase. De freezing fase duurt 2 tot 9 maanden. Er is sprake van pijn en de stijfheid neemt toe. Vaak is de pijn ‘s nachts het hevigst. In de frozen fase, van 4 tot 12 maanden, blijft de stijfheid aanwezig. Echter neemt de pijn geleidelijk af en beperkt deze zich tot de eindstandige bewegingen. In de laatste, ontdooiende fase, die een aantal maanden tot enkele jaren kan duren, neemt de bewegingsvrijheid weer langzaam toe tot de patiënt klachtenvrij is.
Diagnose
De diagnose wordt gesteld op basis van het verhaal van de patiënt en het bewegingsonderzoek. Op gewone röntgenfoto’s is meestal geen afwijking te zien.
Behandeling en herstel
De schouder zal uiteindelijk spontaan genezen en de stijfheid grotendeels verdwijnen. De fysiotherapeutische behandeling is gericht op het (pijnvrij) actief mobiliseren van de schouder en het bestrijden van de pijn. Indien de pijn ernstig is kan een corticosteroïden-injectie overwogen worden. Een operatie kan het herstel in de laatste ‘ontdooiende’ fase van de aandoening versnellen. Het geschrompelde kapsel wordt dan onder narcose losgetrokken.
…maakt bewegen mogelijk